- δούμα
- Η πρώτη ρωσική αντιπροσωπευτική βουλή, που προέκυψε έπειτα από παραχώρηση του τσάρου Νικολάου Β’, μετά την επανάσταση του 1905. Η δ., που συνιστούσε την κάτω βουλή, λειτουργούσε παράλληλα με την άνω βουλή, που ονομαζόταν Αυτοκρατορικό Συμβούλιο. Τα 196 μέλη του συμβουλίου διορίζονταν κατά το ήμισυ από τον τσάρο και κατά το ήμισυ από την Ορθόδοξη Εκκλησία και προέρχονταν από τις τάξεις των ζέμστβο (συμβούλια κομητειών), των ευγενών, των πανεπιστημίων, της Ακαδημίας των Επιστημών και των βιομηχάνων και εμπόρων. Αντίθετα, τα μέλη της δ. εκλέγονταν με το σύστημα της έμμεσης εκλογής, το οποίο εισηγήθηκε ο πρωθυπουργός, κόμης Σεργκέι Βίτε, και τροποποίησε ο τσάρος. Οι εκλέκτορες χωρίζονταν σε έξι κουρίες, τις οποίες αποτελούσαν οι μεγάλοι γαιοκτήμονες, οι χωρικοί, οι βιομήχανοι και οι έμποροι, τα μέλη της μεσαίας τάξης και οι εργάτες: η αναλογία που είχε οριστεί αντιστοιχούσε σε έναν εκλέκτορα για κάθε 800 γαιοκτήμονες, έναν για κάθε 3.000 χωρικούς και έναν για κάθε 9.000 εργάτες. Στη δ. είχε ανατεθεί η νομοθετική λειτουργία, αλλά η εξουσία της περιοριζόταν αρκετά από τα προνόμια του τσάρου.
Οι πρώτες δύο δ. διαλύθηκαν πολύ γρήγορα: δεν διατηρήθηκαν παρά για λίγους μήνες, η πρώτη από τον Μάιο έως τον Ιούλιο του 1906 και η δεύτερη από τον Μάρτιο έως τον Ιούνιο του 1907. Τον Ιούνιο του 1907 εκδόθηκε νέος εκλογικός νόμος που περιόρισε την αντιπροσώπευση των εθνοτήτων που δεν ήταν ρωσικές, των χωρικών (ένας εκλέκτορας ανά 60.000) και των εργατών (ένας εκλέκτορας ανά 125.000), ενώ διεύρυνε την αντιπροσώπευση των γαιοκτημόνων και των βιομηχάνων και εμπόρων. Η τρίτη δ. εξάντλησε ολόκληρη τη θητεία της, από το 1907 έως το 1912, και η τέταρτη όδευε προς το τέλος της, όταν ξέσπασε η Επανάσταση του Φεβρουαρίου του 1917. Στο σύνολό τους, οι τέσσερις δ., εξαιτίας των όρων που καθόριζαν τον σχηματισμό τους, των περιορισμών που τέθηκαν από την αρχή στη δραστηριότητά τους καθώς και των έκτακτων περιστάσεων μέσα στις οποίες έδρασαν (Παγκόσμιος πόλεμος, Επανάσταση), απέδωσαν ελάχιστα στον μετασχηματισμό του απαρχαιωμένου καθεστώτος της Ρωσίας σε ένα πιο σύγχρονο, δυτικού τύπου.
* * *ηη βουλή στην τσαρική Ρωσία.[ΕΤΥΜΟΛ. < (ρωσ.) duma].
Dictionary of Greek. 2013.